تمامی شخصیت‌ها و شرکتهای این مقاله حاصل تخیل اعضای تیم محتوای کلیک مایند است 🙂
نحوه نگارش اهداف هوشمند
با هوشنگ آشنا شوید. او مدیر تولید یک شرکت فناوری (در سطح متوسط) است که مسئولیت افزایش کاربردپذیری اپلیکیشن‌های موبایل شرکت Gesi را بر عهده دارد. او به خوبی می‌داند که برای محقق کردن افزایش کاربردپذیری، باید تمام کارکنان را درگیر اهداف کند. اما متاسفانه وقتی در گذشته اهداف بزرگ این‌چنینی برای تیم تعیین کرده بود، اوضاع به‌سرعت از کنترلش خارج شد. چرا که هیچ‌کس درک مشخصی از موفقیت نداشت؛ پیشرفت به‌آسانی میسر نمی‌شد و درنتیجه، هدف در هاله‌ای از ابهام مانده و محو می‌شد.
در نتیجه هوشنگ را اخراج کردیم و این بار پروژه را به دست فرامرز سپردیم. فرامرز قصد دارد برای اجرای یک برنامه عملی و درست، از اهداف هوشمند استفاده کند. اگر با مسئله هدف‌گذاری میانه خوبی دارید مطلب هدف گذاری به سبک و سیاق OKR هم می‌تواند برایتان جذاب باشد. حالا قبل از اینکه بیشتر در مورد رویکرد فرامرز بدانیم، بیایید کمی در مورد چیستی اهداف هوشمند مطالعه کنیم.
اهداف هوشمند (SMARTgoals) چه اهدافی هستند؟
اهداف هوشمند که با حروف SMART (S: به‌خصوص، M: قابل‌اندازه‌گیری، A: قابل‌دستیابی، R: مرتبط و T: دارای محدودیت زمانی) مشخص می‌شوند؛ با بهره‌گیری از مجموعۀ به‌خصوصی از معیارها به وجود آمده است. این معیارها تضمین می‌کنند رسیدن به اهداف شما در یک بازه زمانی خاص، امکان پذیر است.
برای نگارش اهداف هوشمند لازم است به هر یک از این پنج عنصر ذکرشده توجه کنید. با این کار اهدافی قابل‌اندازه‌گیری می‌سازید؛ هدفی که دقیقاً نشان دهنده کار قابل انجام است. این کار باعث از بین رفتن ابهام‌ها و حدس و گمان‌ها می‌شود. از طرفی با تعیین محدوده زمانی مشخص، پیشروی در مسیر موفقیت آسان‌تر می‌شود و می‌توانید رویدادهای مهم ازدست‌رفته را زودتر و بهتر شناسایی کنید.
نحوه نگارش اهداف هوشمند
این واژه یعنی اسمارت (SMART) چگونه می‌تواند در تنظیم اهداف به ما کمک کند؟ بیایید هر عنصر را به‌طور جداگانه بررسی کنیم؛ برای درک بهتر مطلب در طول نوشته به مثال فرامرز برمیگردیم.
S: به‌خصوص
برای اینکه یک هدف تأثیرگذار باشد، باید خاص باشد پس، از وارد شدن به جزئیات ریز و اصولی نترسید. یک هدف خاص به سؤالاتی از این قبیل پاسخ می‌دهد:
- هدف شما چیست؟
- چه کسی مسئول رسیدن به آن است؟
- برای رسیدن به آن، چه اقداماتی باید انجام دهید؟
اندیشیدن به این سؤالات، به شما کمک می‌کند تا هدفی واقع‌بینانه تعیین کنید؛ هدفی که مشخص می‌کند به دنبال چه چیزی هستید. این کار پیش‌زمینه‌ای اساسی برای شما فراهم می‌کند. در اینجا نمونه‌ای از یک هدف خاص که به ذهن فرامرز رسیده است را آورده‌ایم:
« افزایش ماهانه کاربران اپلیکیشن شرکت Gesi. این هدف با بهینه‌سازی فهرست فروشگاه این اپلیکیشن و ساختن تبلیغات هدفمند در رسانه‌های اجتماعی و پلتفرم‌های متعدد، محقق خواهد شد.»
M: قابل‌اندازه‌گیری
به‌خصوص بودن برای شروع قدم محکمی است. اما یک جزء مهم را کم دارد؛ عدد و رقم. تعیین کمیت اهدافتان (اطمینان حاصل کردن از قابل‌اندازه‌گیری بودن آنها) پیگیری پیشرفت را آسان‌تر می‌کند و به شما کمک می‌کند بفهمید چه زمانی به خط پایان رسیده‌اید.
فرامرز و تیم تولیدش، می‌خواهند تعداد کاربران اپلیکیشن خود را افزایش دهند. اما چقدر؟ اگر حتی یک نفر در این اپلیکشن ثبت‌نام کند هم، آنها به لحاظ فنی پیشرفت کرده‌اند!. اما آیا این بدان معناست که آنها دیگر نباید تلاش کنند؟ همین شرایط برای تبلیغات آنها در رسانه‌های اجتماعی هم صدق می‌کند. آنها در چند پلتفرم باید تبلیغات داشته باشند؟
برای اینکه این هدف هوشمند، مؤثرتر واقع شود، فرامرز باید ملاک‌های قابل‌اندازه‌گیری و قابل‌ردیابی را ضمیمه کار خود کند.
« افزودن ماهانه 1000 نفر به کاربران اپلیکیشن شرکت Gesi، با بهینه‌سازی فهرست فروشگاه این اپلیکیشن و ساختن تبلیغات هدفمند در رسانه‌های اجتماعی و پلتفرم‌های متعدد نظیر: فیسبوک، توییتر، اینستاگرام و لینکداین این هدف را محقق می‌کند.»
A: قابل‌دستیابی
اهداف باید واقع‌بینانه باشند؛ نه بلندپروازی‌هایی که قطعا در دستیابی به آنها شکست می‌خورید. قابل‌دستیابی بودن یعنی اطمینان حاصل کنید که رسیدن به هدف ممکن است. به زبان ساده‌تر، این نقطه‌ای از مسیر است که شما را با حقیقت مواجه می‌کند. آیا هدفی که تعیین کرده‌اید قابل‌دستیابی است؟ آیا تیم شما واقعاً می‌توانند آن را محقق کند؟ اینجا در نظر گرفتن تمام محدودیت‌هایی که ممکن است مانع مسیر رسیدن به هدف باشند اهمیت دارد.
اگر فرامرز واقع‌بین باشد، ممکن است از جهات دیگری به اوضاع بنگرد و متوجه شود که با در نظر گرفتن تیم کوچکش و حجم زیاد کاری‌شان، داشتن تبلیغات در چهار پلتفرم اجتماعی مختلف، لقمه‌ای بزرگ‌تر از دهانشان است. فرامرز نمی‌خواهد کارمندانش را ناامید کند؛ بنابراین تصمیم می‌گیرد تبلیغات را در سه شبکه اجتماعی که احتمال پیدا کردن مشتریان جدید در آنها بیشتر است، ادامه دهد. پس :
« افزودن ماهانه 1000 نفر به کاربران اپلیکیشن شرکت Gesi، با بهینه‌سازی فهرست فروشگاه این اپلیکیشن و ساختن تبلیغات هدفمند در رسانه‌های اجتماعی و پلتفرم‌های متعدد نظیر: فیسبوک، توییتر و لینکداین، این هدف را محقق می‌کند.»
R: مرتبط
هیچ‌کس برای تفریح، هدف تعیین نمی‌کند. رسیدن به مقاصدی که انتخاب کرده‌اید، باید حتماً منفعتی حقیقی داشته باشند. منظور از «مرتبط» در اینجا همین است. در این مرحله، شما اهمیت هدف را برای خودتان و سازمانتان ارزیابی می‌کنید. وقتی این مزیت مهم را شناسایی کردید، آن را ضمیمه هدف هوشمند خود کنید تا تمام اعضای تیم درک بهتری نسبت به هدف داشته باشند.
فرامرز به خاطر خودش نمی‌خواهد میزان استفاده از اپلیکیشن موبایل را افزایش دهد. او می‌داند که این اپلیکیشن محرک بزرگی در حفظ وفاداری مشتری است و حتی یک افزایش جزئی در استفاده اپلیکیشن می‌تواند ارزش زیادی برای اهداف بلندمدت کسب‌وکارش داشته باشد. در نتیجه
« افزودن ماهانه 1000 نفر به کاربران اپلیکیشن شرکت Gesi، با بهینه‌سازی فهرست فروشگاه این اپلیکیشن و ساختن تبلیغات هدفمند در رسانه‌های اجتماعی و پلتفرم‌های متعدد نظیر: فیسبوک، توییتر و لینکداین این هدف را محقق می‌کند. ازآنجاکه کاربران موبایل مایل هستند به مدت طولانی‌تری از محصولات ما استفاده کنند، هدف از افزایش کاربران اپلیکیشن درنهایت افزایش سودآوری آن است.»
T: دارای محدودیت زمانی
اهداف خوب تا بی‌نهایت ادامه پیدا نمی‌کنند بلکه زمان اتمام کار (دِدلاین) دارند. آخرین عنصر اهداف هوشمند این است که آنها باید محدودیت زمانی داشته باشند. این هم یک بخش مهم دیگر در اندازه‌گیری موفقیت است. شما و تیمتان باید در رابطه با زمان محقق شدن یک هدف، با یکدیگر به توافق برسید. آیا فرامرز می‌تواند در عرض ده سال آینده میزان استفاده از اپلیکشن را افزایش دهد و هنوز هم آن را به‌عنوان یک موفقیت تلقی کند؟ احتمالاً خیر. اعضای تیم او کِی تبلیغات را در رسانه‌های اجتماعی پُست خواهند کرد؟ فوراً؟ هفته آینده؟ یک سال بعد؟
مهم است که اهداف هوشمند شما پارامترهایی برحسب زمان داشته باشند تا همه اعضای تیم بدانند چگونه در یک چارچوب زمانی معین کار را پیش ببرند. وقتی فرامرز این تاریخ‌ها (دِدلاین ها) را به هدف خود بیفزاید، هدف هوشمند تکمیل می‌شود.
« افزودن ماهانه 1000 نفر به کاربران اپلیکیشن شرکت Gesi در طول سه ماه اول سال 2021، با بهینه‌سازی فهرست فروشگاهِ این اپلیکیشن و ساختن تبلیغات هدفمند در رسانه‌های اجتماعی و شروع به پست کردن آنها در فوریه 2021 از طریق پلتفرم‌های متعدد نظیر: فیسبوک، توییتر و لینکداین، این هدف را محقق می‌کند. نقطه اصلی تغییر برای ثبت‌نام‌های پولی مشتریان، موبایل‌های ما هستند. بنابراین هدف از افزایش کاربرد اپلیکیشن، درنهایت افزایش فروش است.»
آن را محقق کنید: چگونه به اهداف SMART برسید؟
احتمالا الان می‌دانید چگونه اهداف هوشمند تعیین کنید؛ اما دانستن اینکه چگونه به آنها دست‌یابید چالشی کاملاً متفاوت است. شما با استفاده از 5 عنصر SMART برای تعیین کردن اهدافِ دست‌یافتنی، قابل‌اندازه‌گیری و نتیجه محور، اولین قدم را با قدرت برداشته‌اید. اما راه‌های دیگری هم برای موفق شدن تیمتان وجود دارد.
هدفتان را روی کاغذ بیاورید.
هدفتان را تعیین کردید. خب حالا چه؟ آیا باید بگذارید تا زمانی که محقق شدن و به پایان رسیدنش همین‌طور در ذهنتان بالا و پایین بپرد؟ نه؛ باید آن را روی کاغذ بنویسید. یادداشت کردن هدفتان به شما و اعضای تیمتان یادآوری می‌کند که در چه راستایی تلاش می‌کنید. اما در اینجا علم عصب‌شناسی هم کمی دخیل است. چطور؟
مطالعه‌ای که توسط دکتر گِیل ماتیوس، استاد روانشناسی دانشگاه دومینکَن در کالیفرنیا، صورت گرفت نشان داد وقتی افراد اهدافشان را می‌نویسند، احتمال رسیدن به آن اهداف 42% بیشتر می‌شود.
مرتب هدفتان را چک کنید.
همه ما با هیجان زودگذری را هنگام شروع یک‌چیز جدید حس می‌کنیم. اما وقتی کمی جلوتر بروید، آن حس اشتیاق به‌سرعت محو می‌شود. به همین علت است که بسیاری از موسیقی‌های جدیدی که هر سال برای عید نوروز و یا شب یلدا خوانده می‌شود بعد از یکی دو ماه به کلی فراموش می‌شوند. اهدافی که ارزش دست یافتن را داشته باشند، احتمالاً یک‌شبه محقق نمی‌شوند و مهم است که مرتب روند پیشرفتتان را بررسی کنید تا مطمئن شوید از مسیر خارج نشده‌اید.
به‌عنوان‌مثال، فرامرز می‌تواند جلسات هفتگی تشکیل دهد یا صفحه اجتماعی که کارکنان در آن مشارکت می‌کنند را تغییر دهد تا همه در جریان اهداف قرار بگیرند. در اختیار داشتن این یادآوری‌ها و فرصت‌ها به‌عنوان نوعی پشتیبانی، به تمام کارکنان انگیزه می‌دهد. این کار علی الخصوص برای اهداف بزرگ کسب‌وکار که ماه‌ها یا حتی سال‌ها به طول می‌انجامند اهمیت دارد.
موفقیت‌های خود را جشن بگیرید.
منتظر نمانید تا به‌طور کامل به هدف برسید و سپس جشن بگیرید. در نظر داشتن موفقیت‌ها و موانع کوچک‌تر باعث می‌شود در مسیر درست پیش بروید. لازم است بدانید هر زمان که شما مشغول برنامه‌ریزی برای رویداد مهمی هستید ترشح دوپامین (هورمون سرخوشی) در بدنتان افزایش می‌یابد. این همان چیزی است که باعث تقویت انگیزه می‌شود.
بنابراین، اگر اهداف کوچک‌تر و رو به رشدی تعیین کنیم و بعد از دست یافتن به آنها خودمان را تشویق کنیم، می‌توانیم ترشح دوپامین را افزایش دهیم. درنتیجه در طول مسیر پرانرژی‌تر و موفق‌تر خواهیم بود.
روش هوشمند برای دستیابی به اهداف.
تمام اهداف مساوی نیستند؛ اهداف مبهم باعث می‌شوند سرگردان شوید و از خود بپرسید قدم بعدی چیست و چگونه باید موفقیتمان را اندازه‌گیری کنیم. اگر بدانید چگونه با استفاده از چارچوب SMART هدف‌هایتان را تعیین کنید، جزئیات و محتویات مورد نیاز را از پیش در اختیار خواهید داشت. تعیین اهداف هوشمند دشوار نیست. فقط بر اساس پنج عنصر ذکرشده در واژه SMART پیش بروید و بر اساس اهداف خاص خود، آکلادهای کلام آخر را پر کنید.
کلام آخر
هدف ما این است که در مدت {محدوده زمانی یا دِدلاین مشخص}، {هدف قابل‌اندازه‌گیری} را به سرانجام برسانیم. {تیم‌ها یا بازیگران اصلی} این هدف را با {گام‌هایی که برای رسیدن به هدف باید بردارید} محقق می‌سازند. محقق شدن این هدف به {نتیجه یا هدف اصلی} می‌انجامد.
